Πολλές φορές, παρατηρούμε ανθρώπους που έντονα υποστηρίζουν την άποψή τους, που πολλές φορές παλεύουν γι’ αυτή προσπαθώντας να προασπίσουν μια ιδέα, ένα κοινωνικό σύνολο, ένα άτομο, τον κόσμο. Έχουμε αναρωτηθεί όμως ποτέ, πώς φτάσαμε στο σημείο να έχουμε την άποψη αυτή;
Το «Φαινόμενο της Χιονοστιβάδας», ίσως καταρρίψει την σιγουριά μας πως τις απόψεις μας τις διαμορφώνουμε μόνοι μας. Σύμφωνα με το Φαινόμενο της Χιονοστιβάδας, μόλις μια άποψη βρίσκει σύμφωνο ένα σημαντικό αριθμό ανθρώπων, η άποψη αυτή αρχίζει να εδραιώνεται και να επηρεάζει όλο και περισσότερα άτομα.
Ένα απλό παράδειγμα, της θεωρίας αυτής της κοινωνικής ψυχολογίας, είναι η χρήση των κινητών τηλεφώνων. Στις αρχές του 1995, ελάχιστοι διέθεταν κινητό τηλέφωνο, ενώ μερικούς μήνες πριν πολλοί δεν γνώριζαν καν την ύπαρξή του. Μέσα σε λίγους μήνες, έγινε μεγάλη προβολή από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, διαφημίσεις, προσφορές και ένας ικανοποιητικός αριθμός ατόμων αγόρασε κινητά τηλέφωνα. Τρία χρόνια μετά, η κατοχή κινητού τηλεφώνου έγινε μόδα και ελάχιστοι ήταν αυτοί που δεν είχαν αγοράσει κινητό.
Μόλις ένας ικανοποιητικός αριθμός ανθρώπων πίστεψε πόσο χρήσιμο είναι το κινητό τηλέφωνο στην καθημερινή μας ζωή, η άποψη άρχισε να εδραιώνεται σε όλο και περισσότερα άτομα, που αγόρασαν κινητό επειδή «εκείνοι πίστευαν πως ήταν χρήσιμο».
Η κοινωνική μας άποψη, η κοινωνική μας θέση, το κοινωνικό μας status όπως συνηθίζουμε να λέμε, επηρεάζει φανερά τη συμπεριφορά των άλλων προς εμάς.
Ποιο είναι όμως το ουσιώδες ερώτημα που πρέπει να σκεφτούμε πριν «βυθιστούμε» στη δική μας άποψη, τη δική μας θέση;
Για τον Φρόυντ,
το ουσιώδες ερώτημα που πρέπει να μας απασχολεί είναι:
Γιατί ένας άνθρωπος όταν βρίσκεται σε ένα
σύνολο ανθρώπων, εκδηλώνει ιδιότητες που δεν εμφανίζει όταν είναι και δρα μόνος του;
Γιατί υπό την επίδραση της
«κοινωνικής ομάδας»,
μπορεί για παράδειγμα, οι νοητικές του ικανότητες να υποχωρήσουν, να έχει ακραίες συναισθηματικές αντιδράσεις ή να επιδεικνύει ανιδιοτέλεια και αυταπάρνηση;
Σύμφωνα με τον Λε Μπον, η μάζα δεν είναι απλά το σύνολο των επί μέρους ατόμων που την απαρτίζουν, καθώς κάθε ένα από αυτά διατηρεί την οντότητα του. Για τον Λε Μπον, «η μάζα αποτελείται από άτομα που συγχωνεύονται σε μια ενιαία οντότητα σκέψης και συναισθήματος. Αν το άτομο χαρακτηρίζεται από την κριτική ικανότητα, τη συνείδηση και τη λογική, αν μπορεί να σκεφτεί και να αξιολογήσει τις καταστάσεις και τη θέση του μέσα σε αυτές, στη μάζα όλα τα έτοιμα εξισώνονται προς τα κάτω».
Ας σκεφτούμε λοιπόν, ας αξιολογήσουμε λογικά, συναισθηματικά και αξιακά, κάθε φορά που υποστηρίζουμε μια άποψη για κάτι που ακούγεται, μας μετέφεραν, ή απλά συζητιέται παντού… ποια είναι πραγματικά «η δική μας άποψη»;
Βιβλιογραφία:
Freud, Sigmund (1994) Ψυχολογία των μαζών και ανάλυση του εγώ. Εκδόσεις Επίκουρος
Gustave Le Bon (1997) Ψυχολογία των μαζών, Εκδότης ΖΗΤΡΟΣ
Copyright © 2015 - 2019 mindgears.gr || info@mindgears.gr || All Rights Reserved